Nelson Mandela is één van de grootste leiders uit onze tijd en een bron van inspiratie voor velen in Zuid-Afrika en in de wereld. Wat kunnen wij van hem leren als het gaat om leiderschap is de centrale vraag in dit boek van Martin Kalunga-Banda.

In vele schetsen van ontmoetingen met gewone mensen wordt duidelijk dat aandacht voor mensen in de context van alledag belangrijk is en dat het niet alleen gaat om grote gebaren op het nationale of wereldtoneel. Paul Rosenmöller noemt het in zijn voorwoord “Het blijven hanteren van de menselijke maat is één van de vaardigheden waarmee een goed leider zich onderscheidt.” Authenticiteit is volgens Rosenmöller bepalend voor leiderschap in de 21ste eeuw. “Leiding geven zal steeds meer gebeuren met hoofd en hart.” Het leiderschap van Mandela is gebaseerd op een oude Afrikaanse traditie genaamd Ubuntu. Dit betekent medemenselijkheid.

Het boek is heel toegankelijk opgebouwd. Ruim twintig korte ervaringen met Mandela worden allen voorzien van een overzicht van wat er uit te leren valt. Dat maakt het overzichtelijk. Aan het eind volgt een samenvatting in tien lessen:

1. Kweek groot respect voor iedereen
2. Geef jezelf de kans door het talent van andere mensen geïnspireerd te worden
3. Je moed laten groeien
4. Ga heen en predik het evangelie. Indien nodig met woorden
5. Creëer je eigen vorm van leiderschap
6. Wees nederig
7. Leef met de Madiba-paradox: leef het leven met één dag tegelijk, maar houdt de lange termijn voor ogen.
8. Verras je tegenstanders door in hen te geloven
9. Vier het leven
10. Weet wanneer en hoe je jezelf vervangbaar maakt

Ter illustratie enkele van de aardigste voorbeelden van hoe Mandela te werk gaat. Tijdens een zakelijk gesprek nodigde Mandela ook zijn chauffeur uit voor het ontbijt. Zo hoefde hij niet in de auto te wachten. In Zuid-Afrika is het gebruikelijk dat een nieuwe president de staf van zijn voorganger ontslaat. Toen Mandela president werd ontsloeg hij de staf van zijn voorganger F.W. de Klerk niet. Hij motiveerde dit met de uitspraak dat ze hun werk goed deden en dat hij hoopte dat ze dat ook voor hem wilden blijven doen. In Zuid-Afrika heerst een groot taboe op het spreken over hiv/aids. Door openlijk te spreken over zijn zoon die aan aids is overleden heeft hij veel bijgedragen aan de bestrijding van hiv/aids. Grote leiders vinden zichzelf niet onmisbaar. Twee jaar voor zijn afscheid als president liet hij vergaderingen al voorzitten door Thabo Mbeki, zijn toenmalige vicepresident.

Voor mij is de benadering vanuit Ubuntu een interessante verdieping van mijn visie op leiderschap. De verbinding met anderen, medemenselijkheid spreekt mij als manager zeker aan. Iedereen is anders en zonder verbinding en medemenselijkheid als basis kom je als leider niet tot je recht. Wanneer je langer leiding geeft aan een team heeft het geen zin een rol te spelen. Als je dan niet authentiek bent val je door de mand. Daarom is dit een boek naar mijn hoofd en hart!

Auteur: Bert van Ravenhorst

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.