Organisatievormen die ontstaan zijn in de industriële revolutie, lijken niet altijd geschikt meer om resultaat te boeken in de huidige maatschappij. Er is de laatste jaren een trend gaande, waarin hybride mengvormen van zelfstandig ondernemerschap en werknemerschap ontstaan. Het onderscheid wordt steeds vager: tussen baas en personeel, tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Werknemers worden geacht bepaalde kenmerken van ondernemers te hebben en ondernemers moeten zich soms meer opstellen als onderdeel van een grotere organisatie.

Het mag duidelijk zijn dat hier meer aan de hand is dan een tijdelijke afwijking van de standaard. Van voorspelbare en beheersbare omstandigheden zijn we inmiddels in dynamische, complexe en snel-veranderende omstandigheden terechtgekomen. Van werknemers wordt nu een ondernemende houding verwacht en opdrachtgevers zijn meer bereid om verantwoordelijkheid weg te geven.

Nieuwe platte organisatievormen zoals het recent populair geworden holacracy zijn in opkomst, waarin managers verdwijnen en medewerkers zichzelf organiseren. Het bekende Semco van Ricardo Semler is al bijna 20 jaar bezig met eenzelfde manier van werken. Werknemers van Semco bepalen niet alleen hun eigen verantwoordelijkheden, maar ook hun werktijden en zelfs hun salaris. Maar denk ook aan de groeiende populariteit van effectuation, een ondernemersmethodiek die uitgaat van zelfsturing en pro-activiteit, die prima binnen organisaties toe te passen is. Of de scrum aanpak, waarbij rollen en tijdelijke teams centraal staan, die nu vanuit software-ontwikkeling uitbreidt naar andere gebieden.

Kortom, we zien een verschuiving van een rechtlijnige en industriële manier van organiseren, naar een meer organische en losse vorm van samenwerken.

Trends op de arbeidsmarkt

Dat de wereld in rap tempo verandert is helder en de arbeidsmarkt is daar niet immuun voor. We zien een aantal ontwikkelingen op de arbeidsmarkt:

• Flexibilisering: bedrijven willen graag een flexibele schil van zelfstandigen kunnen inschakelen. Uit onderzoek blijkt dat de meeste werkgevers verwachten dat het aantal vaste medewerkers afneemt en dat het flexibele personeelsbestand juist zal groeien. Het aantal vaste contracten neemt af, soms is er zelfs helemaal geen sprake meer van arbeidscontracten.
• Groei zelfstandigen: er is al jarenlang een toename van zelfstandigen, we zitten inmiddels op ruim een miljoen. Het betreft niet alleen ZZP’ers, maar ook ondernemers die soms mensen in dienst hebben (werkgever), of soms juist ergens ‘in dienst’ zijn (werknemer).
• Werkzekerheid: in plaats van een vaste baan of vast contract, worden experts steeds meer op projectbasis ingehuurd. Het hebben van relevante kennis en ervaring is een rol die meer zekerheid biedt dan een vaste functie.
• Intern ondernemerschap: er is een nieuwe generatie werknemers die waarde hecht aan flexibiliteit, de gelegenheid om zich steeds opnieuw te ontwikkelen, vrijheid en verantwoordelijkheid. Werknemers nemen zelf steeds meer initiatief.
• Coalitievorming: in plaats van een vaste groep mensen die nieuwe problemen aanpakt, worden per project de juiste mensen bij elkaar gezet. Deze tijdelijke coalities hebben een gezamenlijke missie en zodra die bereikt is, gaat ieder weer zijn eigen weg.
• Zelfsturing: steeds meer organisaties proberen te werken met minder regels, en maken ruimte voor meer zelfsturing en zelforganisatie. Denk aan holacracy, maar bijvoorbeeld ook aan de opkomst van dienend leiderschap.

[alert type=”info” title=”Leestip: Beter (samen)werken dankzij sociale innovatie”] Lees het artikel.

Een duidelijke ontwikkeling die aan deze trends te linken is, is de opkomst van zogenoemde ‘i-deals’ (idiosyncratische deals). Met deze vorm van maatwerk wordt in grotere mate geëxperimenteerd in organisaties. Het gaat om het losser interpreteren van arbeidscontracten en het maken van passende (niet-standaard) afspraken rondom het individu en zijn inzetbaarheid. Op die manier ondervinden zowel de medewerker als de werkgever voordelen en ontstaat er hogere betrokkenheid.

LEES MEER / BUSINESS INNOVATIE OPLEIDINGEN / INSCHRIJVEN GRATIS WEBINAR BUSINESS INNOVATION

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.