De HR-lessen van Donald Trump

Bij de leiderschapskwaliteiten van Donald Trump kun je dan weliswaar je vraagtekens zetten, toch kan HR veel van hem leren. De vijf leiderschapslessen van Trump.

Leiderschap wordt steeds minder een hiërarchische functie en steeds meer een rol in een proces of project die op elk moment weer andere kwaliteiten vraagt. Dé leider verdwijnt, leiderschap wordt meer en meer een noodzakelijke competentie voor iedereen die als professional succesvol wil zijn.

In plaats van ouderwetse autoritaire leiders te beschimpen, kunnen we veel beter van ze proberen te leren. Ook als ze het slechte voorbeeld geven. Neem Donald Trump. Er zijn weinig mensen in Nederland die enthousiast zijn over de manier hoe hij zijn leiderschap invult. Toch kunnen we juist van hem veel leren over leiderschap. Enkele lessen op een rij.

1. Rationaliteit moet je niet overschatten

We handelen eerder dan dat we denken. Neurologisch onderzoek laat zien dat we de verklaring voor ons gedrag er achteraf bij verzinnen. In feite is een groot deel van ons gedrag impulsief en naar aanleiding van emoties die we ervaren. Rationaliteit speelt slechts een kleine rol. Zo geldt dat ook voor de verklaring van andermans gedrag. Als iemand die ons welgezind is bepaald gedrag vertoont, zijn we zeer bereid daar een verklaring voor te verzinnen. De rationele verklaringen verliezen het van emotionele.

Als leider moet je daarom je besluiten niet alleen aan rationele argumenten toetsen, maar ook aan emotionele. Hoe voelt mijn daad voor degenen die het behelst? Fake news is bijvoorbeeld rationeel gezien onzin, maar voelt emotioneel correct voor degenen die Trump wil bereiken. Daarom is zo’n term zo effectief.

2. Hoed u voor leiderschapsblindheid

De directe omgeving van een leider heeft per definitie baat bij zijn of haar goedkeuring. Mensen die het met ons eens zijn vinden wij nu eenmaal sympathieker, geloofwaardiger en intelligenter. Ook al beweren wij van niet. Een krachtige leider wordt al snel omringd door jaknikkers. Dat maakt zijn of haar effectiviteit buiten de eigen kring steeds kleiner. Uiteindelijk kom je in een eigen kleine waarheidbubbel terecht. Trump is hard bezig deze bubbel voor zichzelf te bouwen. Dit gebeurt echter niet alleen in het Witte Huis of in de boardroom. Iedereen kan in een zelfbevestigende omgeving terechtkomen. Dat gaat een tijdje goed, totdat de buitenwereld zich ervan afkeert. Een afdeling waar iedereen het roerend met elkaar eens is, ziet al snel een boze buitenwereld om zich heen. Dit komt in HR-omgevingen niet zelden voor. “Wij willen het goede, maar zij snappen onze niet.”

3. Ze onthouden wat je doet, niet wat je zegt

“Eigenlijk willen wij strategisch sparringpartner zijn, maar onze klanten stellen ons slechts instrumentele vragen.” Het helpt niets om de instrumentele vraag voor de klant op te lossen en er vervolgens bij te vertellen dat dit eigenlijk niet de bedoeling is. Ze onthouden wat je doet, niet wat je zegt. De volgende keer zal je weer de zelfde instrumentele vraag krijgen.

Trump heeft vele dingen beweerd, maar weet dat hij afgerekend wordt op de acties die hij onderneemt. Die acties kunnen puur symbolisch zijn: het zwaaien met een Texaanse vlag bij een overstroming heeft meer impact dan beweren dat je dijken gaat bouwen. Je woorden zijn ze toch snel vergeten. Het bouwen van een muur tussen twee landen voelt zeer doortastend. Het is een sterke symbolische daad, die onthouden ze. Beweren dat je gaat bouwen en het vervolgens niet doen, is minder erg. Je woorden zijn ze toch zo vergeten.

4. Liever een slechte keuze dan geen keuze

Leiders zijn uiteindelijk vooral tijdsbesparing. Een groep is prima in staat zichzelf te sturen en beslissingen te nemen. Alleen duren dat soort processen vaak erg lang en hebben ze sterk de neiging te verzanden. Een leider is als het ware een shortcut. Als het goed is, kiest hij of zij dat wat uiteindelijk het beste is voor de groep. Daar kom je achter door goed te luisteren naar wat de groep wil.

Als de impasse groot is, omdat er weinig tijd is (crisis) of de complexiteit van belangen te groot dan stijgt de waarde van doortastend leiderschap. Trump begrijpt dat in de complexe samenleving die Amerika nu is, te veel afwegen van belangen niet werkt. Beter een slechte beslissing dan geen. Daarom hakt hij de ene na de andere knoop door, daarom vinden zijn aanhangers dat prachtig. Een goede leider maakt de wereld wat eenvoudiger. Of hij daarmee de wereld beter maakt is helaas weer een andere vraag.

5. Je ego is je grootste vijand

De belangrijkste les van Trump is echter dat hij ons aller probleem het meest duidelijk laat zien. Trump is geen president omdat hij het land beter wil maken, Trump is president, omdat hij dat een hele grote kick vindt.

Ik ben geen psycholoog, maar raad u aan de persoonlijkheidskenmerken van een narcist eens te googelen en daarna het interview met zijn biograaf David Johnston uit Vrij Nederland (online) te lezen: “Trump gaat het maar om één ding: de verheerlijking van de genetisch superieure Donald Trump. Er zit geen -isme bij Trump. {…] het vernederen van mensen, het liegen, het minachten van rechters en journalisten, maar hij doet dat niet om zijn ideeën over de inrichting van de samenleving naar voren te brengen. Hij doet het alleen maar omdat hij superieur is aan de rest van ons. Natuurlijk moet hij president zijn, wie anders? Dat is toch geen vraag. Het is onmogelijk dat hij minder stemmen heeft gekregen, daar moet gerommeld zijn, want er is er maar één die kan winnen en dat is hij. In zijn wereld is het verbazingwekkend dat hij niet honderd procent van de stemmen heeft gekregen.”

De wereld mooier maken

Een goede leider beseft dat Trump een beetje in ons allemaal zit. Dat we heel graag willen dat de wereld ons positieve zelfbeeld bevestigt. Het werken in een organisatie geeft talloze mogelijkheden je ego te bevredigen. Complimenten, bewondering, het bereiken van doelen, het geeft allemaal een grote kick. Maar de kans is erg groot dat we uit het oog verliezen of we met ons handelen de wereld echt beter en mooier maken. Of we mensen écht helpen of dat we ze slechts willen dwingen te applaudisseren voor de ‘ik’ die we graag zouden willen zijn.

Trump is effectief in het leider zijn. De komende jaren zal uitwijzen of hij effectief is in het leider blijven. Ook zal blijken of zijn leiderschap de wereld iets positiefs brengt. Eén positief ding heeft hij reeds gebracht: we kunnen van hem leren. Zoals mijn vader ooit, na een ruzie met mijn moeder, op de deur van zijn kantoor schreef: “Geen mens is nutteloos, hij/zij kan altijd nog dienen als slecht voorbeeld.”

[alert type=”info” title=”Leestip: Het is tijd voor interne HR marketing”] Lees het artikel

Auteur: Jeroen Busscher

Bron: pwnet

 

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.