Goed inkoopbeleid verhoogt de kwaliteit van zorg en ondersteuning. Afgelopen jaar was het jaar van de decentralisaties. Dit jaar wordt het jaar waarin bewust aandacht is voor de kwaliteit(verbetering) van de zorg. Het optimaal inzetten van inkoop kan hier een belangrijke bijdrage in leveren. Hoe u als gemeente hierop in kunt spelen, vragen wij aan Henk Beltman en Rob de Boer. Beiden zijn adviseur ‘Kwaliteit en Inkoop’ bij Movisie.

Waarom is het belangrijk om aandacht te hebben voor inkoop?

Gemeenten willen allerlei doelstellingen behalen in het sociale domein. Een voorbeeld is het vergroten van de eigen regie van de cliënt. Als een gemeente de inkoop zorgvuldig en strategisch inzet, kan dit ondersteunend, werken voor het behalen van de gemeentelijke doelstellingen. Bijvoorbeeld, wanneer de maatschappelijke opdracht van de gemeente ‘eigen regie’ is dan is het logischer om voor het Zeeuws model (zie voorbeeld 1) te kiezen dan het klassieke inkoopmodel. Bij dit laatste model is er maar één aanbieder die de zorg levert. Zo kan er voor bepaalde doelstellingen beter het ene model worden ingezet dan het andere.

Voorbeeld 1: inkoop volgens het Zeeuws model
De gemeente formuleert welke ondersteuning wordt ingekocht en stelt een tarief vast. Er zijn meerdere aanbieders die allemaal deze ondersteuning bieden (tegen vastgesteld tarief met tenminste de omschreven basiskwaliteit). De cliënt bepaalt zelf van welke aanbieder hij/zij gebruik maakt.

Hoe kan een gemeente een inkoopstrategie inpassen?

Om de kwaliteit van zorg te verbeteren kan een gemeente de inkoop inpassen in de kwaliteitscyclus van plannen, doen, checken, acteren. Zo wordt inkoop niet iets dat één keer per jaar wordt uitgevoerd. De Boer: ‘Laat inkoop bijvoorbeeld aansluiten bij het cliënttevredenheidsonderzoek. De vragen kunnen i.s.m. de aanbieders worden opgesteld en de uitkomsten kunnen ook gedeeld worden met de aanbieders. Zo krijgen zij de kans om uit deze onderzoeksresultaten lering te trekken.’

Hoe verhouden inkoop en bekostiging zich tot elkaar in de inkoopstrategie?

De inkoopstrategie bestaat uit twee onderdelen die (soms) onderling van elkaar ingezet kunnen worden om doelstellingen te bereiken; inkoop en bekostiging.

Inkoop: Het proces om tot afspraken te komen met aanbieders over de zorg of ondersteuning die zij voor een bepaalde periode gaan leveren. Deze afspraken hebben in ieder geval betrekking op de prijs en de kwaliteit van de geleverde diensten. Op het moment dat deze afspraken rond zijn, dus als er een overeenkomst gesloten is of subsidie verleend, dan is de inkoop ten einde.
Inkoopmodel: Deze term heeft alleen betrekking op het proces van inkoop.
Bekostiging: De manier waarop bepaald wordt hoeveel financiële vergoeding de betrokken aanbieder voor de geleverde diensten ontvangt. In de inkoop worden ook afspraken gemaakt over de manier van bekostigen. Maar het is bijvoorbeeld niet zo dat de keuze voor het ene of het andere inkoopmodel zonder meer betekent dat er voor een bepaalde vorm van bekostiging wordt gekozen.

Voorbeeld 2: Persoonsgebonden inkoop
Het persoonsgebonden bekostigen bestaat uit het uitkeren van geldbedragen rechtstreeks aan de zorgvrager. De zorgvrager kan op deze manier zelf zorg inkopen bij een of meer aanbieders. Een doelstelling als ‘eigen regie’ sluit goed aan bij deze strategie. Het inkoopmodel moet ook aansluiten bij zo’n bekostigingsstrategie. Wanneer er maar één of twee aanbieders zijn met dezelfde zorgondersteuning heeft een cliënt alsnog geen regie over de zorg die wordt ingekocht.

Aanvullen inkoopstrategie

Inkoopmodellen en bekostigingsmodellen kunnen los van elkaar gekozen worden, maar hebben soms wel een uitwerking op elkaar (zie voorbeeld 2). Daarom is het belangrijk om beide onderdelen niet geheel afzonderlijk te behandelen. De Boer vindt zelfs dat de twee onderdelen van inkoopstrategie aangevuld moeten worden.

[alert type=”info” title=”Leestip: De toegevoegde waarde van inkoop. “Wat voor werk doe jij eigenlijk?” Die vraag hoor ik vaak op verjaardagen en feestjes. Als je vertelt dat je op een inkoopafdeling van een grote internationale organisatie werkt. “] Lees dit artikel

‘De toewijzing van zorg wordt momenteel nog niet benoemt als apart onderdeel van de inkoopstrategie. Met de toewijzing van zorg wordt bepaald wie de cliënten zijn die zorg ontvangen en waar de cliënt welke zorg kan krijgen. Dit wordt nu vaak (onbewust) bepaald in de inkoop. Maar hier moet ook bewuste aandacht aan besteed worden. Dit is echter een andere discussie.’

Auteur: Movisie. Movisie is het landelijk kennisinstituut en adviesbureau voor het sociaal domein. Wij werken aan een samenleving met veerkracht waarin burgers zoveel mogelijk zelfredzaam zijn. Onze 150 experts ontwikkelen, verzamelen en verspreiden toepasbare kennis en oplossingen voor sociale vraagstukken.

Wilt u de winstgevendheid van uw organisatie verhogen?

Bekijk dan –kosteloos- de online kennissessie. Tijdens de sessie worden er kennis en inzichten gedeeld op het gebied van waardecreatie, winstoptimalisatie, waarderingsmethoden en het kapitaliseren/ monetizen van de gerealiseerde financiële bedrijfswaarde. Vul uw e-mailadres in en ontvang de video.

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.