Iedereen heeft het tegenwoordig over innovatie. Maar in veel gevallen bedoelen we R&D.  Het lastige met deze onderwerpen is dat ze op verschillende niveaus in de organisatie plaatsvinden en er een wildgroei lijkt te ontstaan aan types en definities. Onderstaande definities en voorbeelden maken wat mij betreft al veel duidelijk.

In hoeverre verschilt innovatie van R&D?

Innovatie en R&D zijn beide volwaardige bedrijfsprocessen en bestaan als zodanig ook naast elkaar in organisaties. We weten alleen vaak niet of we nu spreken over innovaties of over R&D. Dat is jammer want vaak leidt het ontbreken van een goed processen en scherpe definities tot het uitblijven van echte innovaties die bedrijven een grote voorsprong kunnen geven ten aanzien van competitie.

Research & Development, of Onderzoek en Ontwikkeling, bestaat bij de meeste bedrijven uit meerdere processen. Hierbij wordt onderzoek gescheiden van de toepassing van technologie, waaronder de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Tijdens of pas na afronding van de onderzoeksfase waarin uitvindingen kunnen worden gedaan, wordt middels pilots de praktische toepasbaarheid onderzocht.  In deze fase komt er voldoende data beschikbaar voor de organisatie om een product of dienst te gaan ontwikkelen.Indien er geen lucratieve dienst of bijvoorbeeld verbeteringen in processen plaatsvinden, dan is er wel sprake onderzoek en ontwikkeling, maar nog geen sprake van innovatie.

Innovatie is anders dan technische verbeteringen en wordt gebruikt om nieuwe groeipaden te vinden die soms zelfs buiten het eigen bestaande business model liggen. Het gaat dan ook vaak over een nieuwe toepassing van een bestaande dienst of een bestaand product op een andere wijze, een nieuwe markt of een nieuwe combinatie met andere producten. Innovaties zijn daarmee anders dan uitvindingen die vaak vanuit onderzoek worden gedaan. Uitvindingen kunnen theoretisch blijven of niet vermarktbaar, terwijl een innovatie wordt toegepast en waarde voor de onderneming toevoegt. Dit betekent dan ook dat innovatie niet kan bestaan zonder marketing en verkoop en dat de impact van innovaties vaak wordt bepaald vanuit het daadwerkelijk gebruik.

Incrementele innovatie
We spreken over een incrementele innovatie wanneer we zoeken naar verbeteringen van ons huidige aanbod. We maken het aanbod beter, sneller en bijvoorbeeld goedkoper. De incrementele innovatie is dus niet het gevolg van een technische doorbraak en daardoor vaak niet echt iets volledig nieuws. Vaak worden ze daardoor vrijwel onzichtbaar in- en doorgevoerd. Ze dragen daarom vaak niet bij aan het innovatieve imago van de onderneming. Incrementele innovaties zijn voor bedrijven van cruciaal belang om concurrentievoordeel te behalen en een groter marktaandeel te realiseren. De tag ‘nieuw’ en ‘nu nog beter’ op veel verkochte consumentengoederen zijn voorbeelden van hoe incrementele innovaties geuit worden. Ook de nieuwe modellen auto’s die op autoshows pronken zijn incrementeel geïnnoveerd.

Organisaties dienen tegelijk aan zowel radicale als incrementele innovaties te werken. Beide vormen van innovatie hebben een andere aanpak nodig, omdat ze eigenlijk niet te vergelijken zijn. Bij een geleidelijke innovatie ligt het accent van het creëren van meerwaarde op de korte termijn. Je wil je product dusdanig verbeteren zodat klanten het morgen willen kopen. Bij een radicale innovatie ligt de focus echter veel meer op de lange termijn. Je moet jezelf afvragen wat de vraag in de toekomst gaat zijn, en niet zozeer wat de vraag morgen is. De oprichter van Apple, Steve Jobs, was één van de meest innovatieve mensen in de bedrijfswereld. Met zijn ideeën heeft hij markten veranderd en vraag gecreëerd voor de producten die hij aan het ontwikkelen was. Apple wordt niet voor niets beschouwd als één van de meest innovatieve bedrijven van de laatste jaren. Een voorbeeld voor iedereen op het gebied van innovatie.

Radicale innovatie
Bij radicale innovatie hebben we het over doorbraken. We brengen echt iets nieuws op de markt. Deze innovatie leidt tot verandering in werkwijze, verwachtingen van consumenten en vervangt vaak een bestaande technologie. Bedrijven die in staat zijn radicale innovaties te doen staan vaak, in tegenstelling tot de bedrijven die incrementeel innoveren, bekend als innovatief bedrijf. Sommige bedrijven hebben dusdanige sterke radicale innovatie-processen ingericht dat ze in staat zijn meerdere radicale innovaties in verschillende segmenten te doen. Dit staat of valt vaak met de betrokkenheid van een echte radicale innovator. Wanneer het bedrijf deze persoon of personen verliest, dan zie je vaak alleen nog maar incrementele innovatie tot stand komen.

Proces-innovatie
Deze vorm van innovatie uit zich door de implementatie van een significante verbetering in productie of logistiek. Ik geeft hieronder twee voorbeelden van verschillende innovaties die leiden tot de mogelijkheid van een procesinnovatie. Het eerste is de invoering van de OV-chipkaart bij de NS. Na de business model innovatie waarmee vooraf afgerekend wordt en waarbij een grote vorm van digitalisering plaatsvindt, kan de NS nu met minder personeel en een betere beschikbaarheid over kapitaal haar diensten leveren. De proces-innovatie om met minder mensen diensten te kunnen leveren komt dus voort uit een ander type innovatie. Machine learning, een radicale innovatie, stelt ons nu in staat nieuwe correlaties in data te zien en veel sneller antwoorden te vinden op complexe vraagstukken. Kijk bijvoorbeeld eens hoe Stanford nu armoede in kaart brengt.

Service-innovatie
Deze vorm van innoveren bestaat uit het aanbieden van een veranderd of nieuw service systeem of concept dat leidt tot één of meer services die nieuw zijn voor het bedrijf. De innovaties worden veelal gedreven door trends in de markt, zoals het verzamelen van extreem veel data van de klant, de angst voor effecten van radicale innovaties, de hang naar een verbeterde persoonlijke relatie met bedrijven en bijvoorbeeld levering van producten en diensten precies op het moment dat de klant het wil gebruiken.

Business model innovatie
Bij Business Model Innovatie gaat het om het creëren van meerdere onderdelen van het business model tegelijkertijd. Het resulteert in een ander bedrijf, ofwel een andere formule. Bij deze vorm van innovatie worden klantsegment, product en/of service, de manier waarop aangeboden wordt & het verdienmodel opnieuw bepaald en geïmplementeerd. Deze vorm van innovatie is de goedkoopste en meest duurzame manier van innovatie, maar wordt helaas veel minder toegepast dan product- en service-innovatie.

Sustainable (of duurzame) innovatie
Deze vorm van innovatie lijkt op dit moment veel op een hype. Het creëren van nieuwe markten, diensten en producten vanuit sociale, milieu- of duurzaamheidsproblematiek is erg populair. Dat lijkt logisch daar de nieuwe generaties veel meer en directer betrokken zijn bij en met hun omgeving en eigendom niet meer heilig is.

Frugal (vert. zuinig) innovatie
Deze vorm leidt tot nieuwe business modellen, waarde ketens en producten bij beperkingen in betaalbaarheid. Bij Frugal innovatie praten we over “Doing more with less”. In opkomende markten kunnen bedrijven door op deze wijze te innoveren komen tot lagere kosten voor het aanboren van een groep gebruikers met minder koopkracht. Hierbij wordt complexiteit zoveel mogelijk omzeild en is digitalisering en bestaande technologie vaak onderdeel van het aanbod.

Experience innovatie

Bedrijven richten processen in om op een holistische wijze gebruikers in te zetten en hun ervaring om te zetten in doorontwikkelingen en vernieuwingen. Je zorgt dat je weet wat het segment dat het product of de dienst koopt ervan verwacht, hoe klanten onderdelen en de gehele propositie waarderen en bijvoorbeeld hoe ze hun omgeving erbij betrekken. Er zijn tegenwoordig veel manieren om in combinatie met google analytics experience innovatie in het bedrijf vorm te geven.

Gebruikers geleide innovatie
Dit is een vorm van innoveren waarbij de gebruiker de richting van de innovatie bepaalt. Je zie dit ook terug bij crowd sourcing en sporen ervan in user centric design.

Nog meer dan 50 vormen…
Er zijn nog veel vormen van innovatie te beschrijven, al denk ik dat die allemaal te categoriseren zijn onder bovenstaande koppen. Wanneer je kijkt naar innovatieprocessen in jouw eigen bedrijf dan zal je merken dat je in veel gevallen meerdere vormen tegelijk gebruikt. Het risico is dat het rendement op de innovaties klein is door een gebrek aan focus. Haal daarom voldoende kennis van innovatiemanagement in huis om innovaties maximaal te laten renderen.

Er is een fantastisch boek over innoveren, Ten Types of Innovation: The Discipline of Building Breakthroughs van Ryan Pikkel, Brian Quinn, Helen Walters, Larry Keeley. The Ten Types of Innovation framework is een eenvoudig handvat om nieuwe kansen te zien en te benutten.

Auteur: Stephan Hulsbergen. Strategieconsultant en BMI-trainer met meer dan 15 jaar ervaring en een bewezen track record als business model innovator, het stimuleren van de groei, het verminderen van de kosten, het verbeteren van operatie en het creëren van oplossingen voor complexe bedrijfsvraagstukken.

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.