Met 3 perspectieven naar je businessmodel kijken

Het artikel geeft drie horizonnen om naar innovatie te kijken, geïnspireerd door het boek The Alchemy of Growth van Baghai, Coley and White. De basis is het huidige businessmodel, dat wordt gedefinieerd als ‘het businessmodel beschrijft hoe een organisatie waarde creëert, levert en behoudt’ (Alexander Osterwalder). Deze horizonnen kijken met drie perspectieven naar het huidige businessmodel van de organisatie:

• executie van het bestaande businessmodel
• verbetering van het bestaande businessmodel
• ontwikkeling van nieuwe businessmodellen.

Activiteiten in horizon 1 zijn running business, die je natuurlijk continu blijft verbeteren, bijvoorbeeld het digitaliseren van offline activiteiten. Veel (grote) organisaties zijn ook bezig met ‘horizon 2-activiteiten’, waarin ze kijken naar nieuwe producten die het huidige businessmodel verbreden. Dit is niet eenvoudig – dat is innovatie nooit – maar het is wel mogelijk om huidige activiteiten te extrapoleren naar de volgende generatie, Business 2.0. Neem bijvoorbeeld de verzekeringsmarkt: ik kan al mijn auto delen via een deelplatform zoals SnappCar en krijg daar een verzekering bij, maar als ik samen met mijn buurman een auto wil kopen? Bij Centraal Beheer kun je dan ook een gezamenlijke verzekering afsluiten via de Vereniging voor Gedeeld Autogebruik.

Speciale teams voor ontwikkeling nieuwe businessmodellen

Vaak houdt het echter op bij horizon 2: organisaties vinden dat ze al voldoende vernieuwend zijn, maar de markt verandert steeds sneller. Daarom is het verstandig om bezig te zijn met horizon 3: onbekende businessmodellen. In onze dagelijkse praktijk zien we dat organisaties dit moeilijk vinden. Begrijpelijk, want een nieuw businessmodel kan concurrerend zijn met het huidige model en dat betekent risico voor de huidige werknemers en hun banen.

Meer preventie betekent misschien wel minder afname van verzekeringen. Dat is pijnlijk, maar beter dan dat over 5 of 10 jaar iemand anders jouw businessmodel omver gooit. 

Gelukkig zien we ook dat organisaties speciale teams inrichten voor ‘horizon 3-innovatie’. Een klant van ons verwoordt hun rol daarbij perfect: ‘Ons team triggert het immuunsysteem van onze organisatie’. Zij gaan op zoek naar activiteiten die passen bij de kwaliteiten van de organisatie, maar je niet direct zou verwachten. Voor een verzekeraar is dat misschien wel niet een verzekering, maar het ontzorgen van je klanten met preventiemaatregelen. Dat is heel anders. Meer preventie betekent misschien wel minder afname van verzekeringen en dat is pijnlijk, maar je kunt het beter zelf doen, dan dat over 5 of 10 jaar iemand anders jouw businessmodel omver gooit.

Auteur: Arthur Tolsma.Na zijn intensieve en gevarieerde ervaringen met ondernemerschap en innovatie versnelt Arthur Tolsma (1980) nu innovatie als Programma manager, Coach en Spreker, zowel bij startup & incubators als bij corporate innovatieteams. In 2009, na het winnen van de pitchwedstrijd ‘Bij ons in de BV’ op TV zagen 300.000 kijkers hem als een succesvol ondernemer. Maar toen hij vier maanden later bijna failliet ging voelde hij zichzelf eerder een loser.