Teamontwikkeling is onderdeel van het vakgebied Human Resource Management en behelst zoveel als het beter en/ of effectiever laten functioneren van afdelingen, teams en werkgroepen om daarmee de organisatie als geheel ook beter te laten gedijen. Dit kan vanuit verschillende motieven worden gedreven. Denk aan kostenbesparingen, winstverbetering, omzetdoelen, maar ook doelen als medewerkertevredenheid, betrokkenheid en meer zelfsturing. Dit gaat echter niet zonder slag of stoot en heeft zodoende de nodige aandacht, ondersteuning en vooral beleid nodig om te kunnen slagen.

Wat is de definitie van teamontwikkeling?

Je kunt naar teamontwikkeling kijken vanuit de verschillende fases. Maar dat is een middel. Je bent  niet met teamontwikkeling bezig om je teams in de ”Samenfase” te krijgen. Het is een middel om een doel te bereiken. Gewenste resultaten behalen, waarde toevoegen aan je klanten. Er is geen algemeen recept voor een goed team; wel een uitgebalanceerd dieet. Ontwikkeling van je team is veranderen op basis van inzicht in drijfveren, kwaliteiten, voorkeuren en competenties van een groep mensen die samenwerken. Het geeft een helder beeld van je drijfveren en hoe deze zich verhouden ten opzichte van je collega’s. Aan de hand van deze inzichten kan het team d.m.v. praktische handvatten verbeterd worden.

Waarom is het belangrijk?

Teamontwikkeling is veelal nodig om de kwaliteit, de effectiviteit en vooral het plezier binnen teams te vergroten. Wanneer uw team toe is aan een motivatie boost of verbeterslag, dan kan het volgen van een training op dit gebied goed dienst doen. Tijdens dit soort cursussen wordt er doorgaans een helder beeld gegeven van een ieders drijfveren en hoe deze zich verhouden tot die van de andere teamleden. Doorgaans wordt gedurende deze sessies duidelijk hoe men elkaar ziet en de organisatie waar men voor werkt. Belangrijk onderwerp is verder of men gebruik maakt van elkaars pluspunten en hoe men de persoonlijke drijfveren kan koppelen aan de team-, afdelings- of organisatiedoelen.

Wat is de meest gebruikte teamontwikkelmethode?

De meest gebruikte theorie is de theorie van Tuckman. Hij publiceerde in de jaren zestig (1965) een theorie genaamd Groups“. Zijn bevindingen werden enorm belangrijk in de theorie van de groepsontwikkeling. Het geeft nader inzicht in de ontwikkeling van een team in de tijd bezien. Tuckman illustreert dat het noodzakelijk is om alle door hem onderscheiden fasen in vaste volgorde te doorlopen om als team uiteindelijk uit te groeien tot een effectieve ”samenwerkingsmachine”. In zijn model voeren de sociaal-emotionele taken de boventoon in de beginfase. In een later stadium worden de meer taakgerichte taken belangrijker. Concreet dient elk team eerst allerlei conflicten te hebben meegemaakt om hieruit bepaalde gedragsnormen op te stellen. Alleen wanneer deze normen goed nageleefd worden, kan het team boven zich uitstijgen en optimaal floreren. In het model worden vijf fasen onderscheiden. In de praktijk worden deze fasen vrijwel nooit na elkaar doorlopen en nog vaker wordt ook niet eens de eindstreep gehaald.  Hierdoor worden er gedragsregels ontwikkeld die de ontwikkeling van je team zelfs kunnen tegenwerken.

Wat zijn de trends?

Er wordt tegenwoordig veel onderzoek gedaan op het gebied van teamontwikkeling en groepsdynamica. Uit recent onderzoek vallen een aantal duidelijke trends en inzichten waar te nemen. Zo valt op dat er een toenemende eigen verantwoordelijkheid aan het ontstaan is voor zelfstandig opererende teams, groepen of afdelingen. De grotere verantwoordelijkheid komt samen met een grotere mate van zelfsturing. Door deze ontwikkeling worden teams steeds vaker en steeds structureler aangesproken op verbetering van resultaten. Het moge duidelijk zijn dat teams dit niet heel gemakkelijk oppakken allemaal. Het vergt inspanning, uithoudingsvermogen en uiteraard de juiste kennis en kunde om dit allemaal goed uit te voeren. Er is dan ook een wildgroei aan allerhande programma’s waarneembaar die hierbij kunnen ondersteunen. Denk hierbij aan Lean, Agile, Scrum en Six Sigma. Mits goed geïmplementeerd, kan dit prima resultaten opleveren qua teamontwikkeling.

Wat is de relatie tussen team-, persoonlijke- en bedrijfsontwikkeling?

Waar men vroeger vooral een belangrijke hoofdtaak had voeren werknemers vandaag de dag juist relatief veel verschillende taken uit. Dit zorgt doorgaans voor een hogere motivatie, betrokkenheid en kwaliteit van de arbeid. Maar het zorgt soms ook voor stress, spanning en onzekerheid. Want medewerkers moeten wel mee en veranderingsgezind zijn. Aangezien omgevingen sneller veranderen, dienen bedrijven mee te veranderen en dus de medewerkers ook. Hierdoor zien we steeds vaker allerhande hybride werkvormen ontstaan met tijdelijke en veranderende samenstellingen van teams.  Deze ontwikkeling raakt het hart van ontwikkelprocessen. Hier komen persoonlijke, team- en bedrijfsontwikkeling samen. Het wordt zodoende steeds belangrijker voor bedrijven om programma’s te ontwikkelen die deze ”drie-eenheid” in zich heeft. Nieuwe banen, taken en functies dienen zodanig ontworpen te worden dat zij zowel de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers raken, de verdere ontwikkeling van teams mogelijk maken en hiermee uiteindelijk ook het bedrijf verder helpen in termen van business development. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan een moeilijk te kopiëren team-expertise.

Hoe kun je het bevorderen?

Samenwerking binnen teams: soms gaat het goed, soms loopt het voor geen meter. Hoe kun je vanuit organisatieperspectief dan toch een kader scheppen wat teamontwikkeling bevordert. Het creëren van een gedeelde droom kan hier uitkomst voor bieden. Wanneer het merendeel hier achter staat, kunnen hier heldere doelen vanaf geleid worden resulterend in concrete taken en werkzaamheden. Motivatie is hierbij een toverwoord. Wanneer men taken niet meer puur als taken ziet maar een bijdrage aan de gedeelde droom, wordt (samen) werken weer een stuk leuker, inspirerende en interessanter. De gedeelde droom an sich dient vervolgens nog wel goed geoperationaliseerd te worden. Het moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is en wat je van elkaar mag verwachten. Heldere afspraken maken blijven daarom van groot belang voor een goede teamontwikkeling.

Wat kost een training teamontwikkeling?

Trainingen en cursussen zijn er alle soorten en maten. Dit geldt ook voor teamontwikkelings- cursussen. Een gemiddelde open cursus van een dag of 2 bij een van de gerenommeerde trainingsbureaus, kost gemiddeld tussen de 500 en 1000 euro ex BTW. Wanneer er gekozen wordt voor maatwerk (denk aan een incompany cursus) dan neemt de prijs toe. Denk aan een 1500 tot 3000 euro. De prijs per medewerker gaat  bij dit soort cursussen doorgaans overigens wel naar naar beneden. Dit komt omdat er bij incompany cursussen meerdere mensen kunnen deelnemen voor een vaste totaalprijs. Belangrijker bij teamontwikkelingscursussen is om te focussen op de kwaliteit (en niet zozeer de prijs). De kosten van het vrijmaken van personeel wat gaat deelnemen aan de cursus ligt doorgaans vele malen hoger dan de cursusprijs. Heldere leerdoelen, goede docenten en gemotiveerde deelnemers zijn zodoende vaak belangrijker dan de eenmalige cursusprijs. Tot slot kan er na de gezamenlijke teamtraining nog extra ondersteuning nodig zijn voor individuen. Vaak wordt er dan gewerkt met aanvullende coachingtrajecten (bijvoorbeeld voor de teamleiders of projectmanagers). Ook de kosten hiervan zijn afhankelijk van de duur, kwaliteit en groepsgrootte. Het moge duidelijk zijn dat een 1 op 1 traject relatief duurder is dan bijvoorbeeld een 1 op 3 traject.

Redactie UBS Plus / Utrecht Business School

Dit artikel is geschreven door de redactie van inspiratieplatform UBS Plus. Het platform is bedoeld om professionals te inspireren en te motiveren bij het veranderen van uzelf, uw team of uw organisatie naar nieuwe gewenste situaties. UBS Plus is een initiatief van Utrecht Business School. Utrecht Business School is de business school voor management executives en business leaders in Nederland. Wij leiden onze deelnemers op tot zwaardere professionals en bereiden ze voor op een volgende stap in hun carrière. Dit doen we op de vakgebieden finance & accounting, marketing en communicatie, it en crm, bedrijfskunde, strategie, hrm, inkoop en management & leadership. Voor vragen, advies of meer informatie over Utrecht Business School contact de redactie en/ of bekijk de video hiernaast.